 |
Καθημερινά, σε ολόκληρο τον κόσμο φτάνουν στη θάλασσα περίπου 8 και εκατομμύρια τόνοι αποβλήτων από προϊόντα που χρησιμοποιούνται από τους ανθρώπους, δημιουργώντας σοβαρή απειλή για το οικοσύστημα και την υγεία μας...Ο άνθρωπος επιδρά στο περιβάλλον τόσο έντονα τις τελευταίες δεκαετίες που οι βιολόγοι τώρα θεωρούν ότι είμαστε στην πορεία για μία έκτη μαζική εξαφάνιση με δεδομένο τους εκτιμούμενους ρυθμούς εξαφάνισης που έχουν φτάσει να είναι 1000 φορές πιο αυξημένοι από αυτούς πριν την ύπαρξη του ανθρώπου Σύμφωνα με ανάλυση της Διεθνούς Ένωσης για την Προστασία της Φύσης (IUCN) η ζωή στην γη απειλείται σημαντικά αφού από ένα σύνολο 45.000 ειδών που μελετήθηκαν, περίπου 16.928 βρέθηκαν να απειλούνται με εξαφάνιση . Αυτή η τωρινή έκτη μαζική εξαφάνιση δενσχετίζεται σε τίποτα με τις προηγούμενες πέντε εξαιτίας του ανθρωπογενούς χαρακτήρα της. Οι κύριες ανθρώπινες δραστηριότητες που οδηγούν σε εξαφανίσεις ειδών είναι η ρύπανση, ο μετασχηματισμός του τοπίου, η υπερεκμετάλλευση των πηγών και των ειδών-εισβολέων.
Οι θάλασσές μας, εκτεινόμενες στα τρία τέταρτα της συνολικής επιφάνειας της γης, φέρουν ολοένα και περισσότερο το κύριο βάρος των άμεσων και έμμεσων επιπτώσεων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Τα θαλάσσια απόβλητα αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι του φαινομένου της περιβαλλοντικής ρύπανσης που μπορεί να προέρχεται από θαλάσσιες πηγές αλλά επίσης και από χερσαίες πηγές, στις οποίες και αντιστοιχεί το 80% της συνολικής ρύπανσης του θαλασσίου οικοσυστήματος . Τα περισσότερα απόβλητα, ειδικά τα πλαστικά αντικείμενα, δεν δύνανται να αποσυντεθούν και παραμένουν σε κίνηση στους ωκεανούς για χρόνια.
Αν και ο κόσμος συνήθιζε να πιστεύει ότι η θαλάσσια ρύπανση «βλάπτει μόνο το περιβάλλον», αντιμετωπίζοντάς το τελείως απομονωμένα από τους ανθρώπους, και ότι η θάλασσα θα μπορούσε να αποθηκεύει και να αφομοιώνει τα ανθρώπινα απόβλητα, στις μέρες μας τονίζεται έντονα ότι η θαλάσσια ρύπανση επηρεάζει έντονα τον τομέα της οικονομίας και επίσης έχει επιδράσεις στον χώρο της υγείας και ανθρώπινης ασφάλειας σε μακροπρόθεσμη κλίμακα.
Εικόνα 1: Επιδράσεις της θαλάσσιας ρύπανσης στο περιβάλλον, την οικονομία και την ανθρώπινη υγεία.
Άμεσες περιβαλλοντικές επιπτώσεις
-κατάποση
Τα θαλάσσια απόβλητα συχνά μπορεί να προσληφθούν σαν τροφή και να καταναλωθούν από θαλάσσιους οργανισμούς με ποικίλες επιπτώσεις. Αυτό συμβαίνει σε μεγάλο εύρος θαλασσίων οργανισμών και κυρίως αυτών που τρέφονται με μέδουσες ή μαλάκια (π.χ. καλαμάρι), που μορφολογικά μοιάζουν με μία από τις κύριες κατηγορίες θαλασσίων αποβλήτων, τις θαλάσσιες σακούλες. Κοινά παραδείγματα που πλήττονται από τα θαλάσσια απόβλητα μέσω της «τροφής» τους αποτελούν οι θαλάσσιες χελώνες, οι φάλαινες και επίσης τα θαλασσοπούλια που μπερδεύουν τα πλαστικά σφαιρικά αντικείμενα για αυγά. Η κατάποση των αποβλήτων είναι επιβλαβής για τους θαλάσσιους οργανισμούς με πολλούς τρόπους όπως απόφραξη εντέρου, έλκος στομάχου, μείωση της πεπτικής ικανότητας, διάταση στομάχου που οδηγεί σε μείωση του αισθήματος της πείνας
 -εγκλωβισμός
Οι θαλάσσιοι οργανισμοί μπορούν να υποστούν σοβαρές ζημιές από τον εγκλωβισμό τους στα θαλάσσια απόβλητα (πλαστικά, εγκαταλελειμμένα δίχτυα κ.α.). Πριν από την δεκαετία του ‘50 ο βασικός αλιευτικός εξοπλισμός, τα σχοινιά , ήταν φτιαγμένα από φυσικές ίνες (Ινδική κάνναβη και βαμβάκι). Αυτά τα υλικά χάνουν την αντοχή τους με την χρήση και όταν απορρίπτονται ή χάνονται στην θάλασσα τείνουν να αποσυντίθενται εύκολα. Τα τελευταία χρόνια αυτά τα υλικά έχουν αντικατασταθεί από νάιλον και άλλα συνθετικά υλικά που είναι πολύ πιο ανθεκτικά και έτσι παραμένοντας στο θαλάσσιο περιβάλλον για μεγάλο χρονικό διάστημα δημιουργούν ποικίλα προβλήματα
-αλλοίωση των φυσικών ενδιαιτημάτων
Τα θαλάσσια απόβλητα αλλοιώνουν το θαλάσσιο οικοσύστημα με πολλούς τρόπους αφού από μόνα τους αλλάζουν την σύνθεση του. Τα θαλάσσια απόβλητα πολλές φορές διασκορπίζουν τοξικές ουσίες που έχουν ήδη αφομοιώσει από χερσαίες πηγές ρύπανσης. Ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι τα ελαστικά που χρησιμοποιήθηκαν για πολλές θαλάσσιες κατασκευαστικές εφαρμογές όπως η δημιουργία τεχνητών υφάλων για την ενίσχυση της αλιείας (6). Παρόλα αυτά, σύμφωνα με μετέπειτα μελέτες κατά την εξέταση των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεις των τεχνητών υφάλων στο θαλάσσιο περιβάλλον, φάνηκε ότι η ανάπτυξη των οργανισμών στην επιφάνεια των ελαστικών μπορεί να είναι αποκαλυπτική αφού αυτοί οι οργανισμοί είναι σε άμεση έκθεση χημικών ουσιών.
Έμμεσες περιβαλλοντικές επιπτώσεις -διαταραχή από τον καθαρισμό των παραλιών
Οι προσπάθειες που αποσκοπούν στην αφαίρεση των αποβλήτων μπορεί να βλάψουν τα παράκτια και τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Η χρήση μηχανολογικού εξοπλισμού (π.χ. τρακτέρ) στην ακτογραμμή προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις για το περιβάλλον όπως η διάβρωση και η διατάραξη της υδρόβιας βλάστησης, των φωλιών των θαλάσσιων χελωνών και πουλιών. Επίσης, η καταστροφή του βυθού είναι μία αρνητική επίπτωση της διαδικασίας της βυθοκόρησης (απομάκρυνση υλικού από τον πυθμένα) που πολλές φορές συμβαίνει για την απομάκρυνση ρυπασμένων ιζημάτων από τον πυθμένα.
-είδη εισβολείς/ χωροκατακτητικά είδη
Τα θαλάσσια απορρίμματα συμβάλλουν στην μεταφορά των ξενικών ειδών που συχνά μετατρέπονται σε είδη εισβολείς. Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που είδη εισήχθησαν σε περιοχές, μέσω της προσάρτησής τους σε πλαστικά αντικείμενα, και επιθετικά τις κατακυρίευσαν με πολύ δυσμενείς επιπτώσεις για τα αυτόχθονα είδη.
Οικονομικές επιπτώσεις
Οι οικονομικές επιπτώσεις των θαλασσίων απορριμμάτων έχουν πολλά διαφορετικά πεδία. Μπορούν να φανούν και να «μετρηθούν» σαν μείωση τουριστικών εσόδων λόγω των άσχημων περιβαλλοντικών συνθηκών σε διάφορα τουριστικά μέρη (XYTA δίπλα σε παραλίες κ.α.) ή λόγω της γενικότερης κακής φήμης μίας χώρας για την περιβαλλοντική της διαχείριση. Μία άλλη σημαντική επίπτωση στην οικονομία είναι οι δαπανηρές επισκευές του θαλασσίου εξοπλισμού (σκάφη, δίχτυα κ.α.) από τις ζημιές που προκαλούνται από απόβλητα. Επίσης, συχνά εμπορικά είδη γίνονται παρεμπίπτοντα αλιεύματα λόγω του εγκλωβισμού τους σε εγκαταλελειμμένο αλιευτικό εξοπλισμό και έτσι μειώνεται το ιχθυαπόθεμα, δηλαδή το εισόδημα των ψαράδων και η τροφή όλων μας. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι ιδιαίτερα αυστηρή με θέματα προστασίας και διατήρησης του περιβάλλοντος. Έτσι, τα πρόστιμα δεν είναι αμελητέα και ιδιαίτερα σε αυτήν την χρονική στιγμή, υπό καθεστώς οικονομικής κρίσης.
Επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και την ασφάλεια
Απορρίμματα στα θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα μπορούν να τραυματίσουν τους λουόμενους (σπασμένα γυαλιά, μεταλλικά κουτιά κ.α.). Ακριβώς όπως και οι θαλάσσιοι οργανισμοί, οι κολυμβητές και δύτες μπορούν να μπλεχτούν σε εγκαταλελειμμένα αλιευτικά εργαλεία. Οι άνθρωποι επίσης θα δεχθούν τις επιπτώσεις από τις τοξικές και χημικές ουσίες, που μεταφερόμενες από τα θαλάσσια απορρίμματα, εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα και καταναλώνονται μέσω της καθημερινής διατροφής μας.
Καταλήγοντας, είναι ιδιαίτερα σαφές ότι τα προβλήματα που προέρχονται από τα θαλάσσια απόβλητα σχετίζονται με την ζωή των ανθρώπων με πολυδιάστατους τρόπους. Οι επιπτώσεις έχουν έναν χαρακτήρα που δεν περιορίζεται σε χώρες και ηπείρους αλλά αφορά όλους τους κατοίκους αυτού του πλανήτη.
Εναπόκειται σε κάθε έναν από εμάς να ασχοληθεί με αυτό το θέμα σε μικρή ή μεγαλύτερη κλίμακα!
|
 |
Τι ζημιά γίνεται όταν χυθεί πετρέλαιο στη θάλασσα;
Η ακριβής φύση και η διάρκεια των τυχόν επιπτώσεων από τη διαρροή πετρελαίου εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες. Αυτά περιλαμβάνουν
Το είδος και η ποσότητα του πετρελαίου και τη συμπεριφορά του μόλις διέρρευσε
Τα φυσικά χαρακτηριστικά της πληγείσας περιοχής
Καιρικές συνθήκες και εποχή
Ο τύπος και η αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης του καθαρισμού του
Τα βιολογικά και οικονομικά χαρακτηριστικά της περιοχής και η ευαισθησία τους για την πετρελαϊκή ρύπανση
Οι συνηθείς επιδράσεις στους θαλάσσιους οργανισμούς έχουν μεγάλο φάσμα από τοξικότητα (ιδίως για τα ελαφρά λάδια και προϊόντα) μέχρι και πνιγμό (βαρύτερα λάδια και διαβρωμένα κατάλοιπα). Η παρουσία τοξικών στοιχείων δεν προκαλεί πάντοτε τη θνησιμότητα, αλλά μπορεί να προκαλέσει προσωρινές επιδράσεις, όπως νάρκωση και μόλυνση των ιστών, τα οποία συνήθως υποχωρούν με το χρόνο
Κηλίδες πετρελαίου, σταγονίδια και «μους σοκολάτα», ιδιαίτερα επηρεάζουν οργανισμούς οι οποίοι έρχονται στην επιφάνεια για να αναπνέουν, βουτάνε στο νερό για να βρουν τροφή, ή εστιάζουυν εκεί κοντά στην επιφάνεια του νερού. Το πετρέλαιο μπορεί να επηρεάζει συγκεκριμένα όργανα, και να παρεμβαίνει φυσικά με την κυκλοφορία του οργανισμού, στην ανατροφή και/ή σε άλλες δράσεις. Οι κηλίδες πετρελαίου, επίσης, έχουν επιπτώσεις στα πλωτά στερεά απόβλητα, στις σημαδούρες πλοήγησης, στα σκάφη, τα αλιευτικά εργαλεία, οστρακοειδή καλλιέργιας, τις σχεδίες, και ούτω καθεξής.
Από όλα αυτά που μπορεί να λαδωθούν ή να μολυνθούν, τα θύματα που μας αφορούν ιδιατέρως είναι δύο ομάδες οργανισμών: θαλασσοπούλια και θηλαστικά. Οι ζωές των εξαρτώνται από την τακτική επαφή με την επιφάνεια του νερού: στην περίπτωση των θαλάσσιων πτηνών για να βρουν φαγητό και ξεκούραση μεταξύ των πτήσεων, και για τα θηλαστικά, να αναπνέουν στην επιφάνεια του νερού. Τα υδρογονάνθρακα στην επιφάνεια του νερού παρουσιάζουν σημαντικό κίνδυνο κατάποσης, εισπνοής και λίπανσης της γούνας τους ή των φτερών.
Η λίπανση των φτερών πτηνών έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της θερμικής μόνωσης, της πλευστότητας και και της απογείωσης. Για τα θηλαστικά που γλείφουν τα παλτά τους, η λίπανση οδηγεί στον κίνδυνο κατάποσης του ελαίου. Άλλες απειλές για την άγρια ζωή είναι οι κίνδυνοι της άμεσης κατάποσης, του ερεθισμού των ματιών και ρουθούνιων, της εισπνοής τοξικών αναθυμιάσεων, της ασφυξίας από το στρώμα του πετρελαίου, καθώς και μακροπρόθεσμες τοξικές επιδράσεις που αλλοιώνουν τον μεταβολισμό του οργανισμού
Όταν μία πετρελαιοκηλίδα φθάσει στην ακτή, ή εμφανίζεται πολύ κοντά στην ακτή, τα φαινόμενα των ακαθαρσιών και της λίπανσης μπορεί να έχουν επιπτώσεις στους πληθυσμούς στην παλιρροιακή ζώνη και στις διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα δίπλα στη θάλασσα. Θαλάσσια πτηνά και θηλαστικά αποτελούν επίσης τα πρώτα θύματα, όπως πολλά είδη πουλιών που τρέφονται από την ακτή κατά την άμπωτη και φωλιάζουν στη θάλασσα, ή τα θαλάσσια θηλαστικά που αναπαονται στην ακτή. Ωστόσο, η άλγη, τα ψάρια και τα οστρακοειδή που ζουν σε παράκτιες λίμνες, πάνω στους βράχους και στην άμμο ή την λάσπη, αναπόφευκτα επηρεάζονται.
Ανάλογα με τον τύπο της ακτογραμμής, οι επιπτώσεις μπορεί να έχουν εύρος από το να είναι σχετικά περιορισμένες, μέχρι το άλλο άκρο του φάσματος, δηλαδή να είναι εξαιρετικά δραματικές. Η ευαισθησία από διαφορετικά υποστρώματα στο πετρέλαιο ποικίλλει σημαντικά, από βραχώδεις ακτές με βότσαλα, χαλίκια, χονδρή άμμο, λεπτόκοκκη άμμο, ελώδη, κοραλλιογενή, και ούτω καθεξής
Οικονομικές επιπτώσεις......🙌🙌🙌🙌🙌
|
Για να πληροφορηθείς παραπάνω, δες αυτό το βίντεο: http://www.midwayfilm.com/
Βιβλιογραφία
1. Wilson Edward O., Is humanity suicidal?, Biosystems, Volume 31, Issues 2–3, 1993, Pages 235-242
2. Wildlife in a Changing World – an analysis of the 2008 IUCN Red List of Threatened Species™ , 2008
3. GESAMP (Group of Experts on the Scientific Aspects of Marine Pollution), The state of the marine environment, Blackwell Scientific Publications, London, 1991, Pages 146
4. Ryan P.G., Connell A.D., Gardner B.D., Plastic ingestion and PCBs in seabirds: is there a relationship?, Marine Pollution Bulletin, Volume 19, 1988, Pages 174–176.
5. Gregory M. R., Environmental implications of plastic debris in marine settings—entanglement, ingestion, smothering, hangers-on, hitch-hiking and alien invasions, Philosophical Transactions of the Royal Society B, Volume 364, 2009, Pages 2013-2025
6. Collins, K. J., Jensen, A. C., and Albert, S., A review of waste tyre utilisation in the marine environment, Chemistry and Ecology, Volume 10, 1995, Pages 205–216
7. Risso-deFaverney C. , Guibbolini-Sabatier M.E.,Francour P., An ecotoxicological approach with transplanted mussels(Mytilus galloprovincialis)for assessing the impact of tyre reefs immersed along the NW Mediterranean Sea,Marine Environmental Research, Volume 70, 2010, Pages 87-94
Πολύμνια Νεστορίδου
Υπεύθυνη Προγραμμάτων
Πρόγραμμα Πελοποννήσου http://www.archelon.gr/ http://www.seos-project.eu/ |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου